ไฟนอลแฟนตาซี XII (ญี่ปุ่น: ファイナルファンタジーXII โรมาจิ: Fainaru Fantajī Tuerubu ทับศัพท์จาก Final Fantasy XII) เป็นเกมอาร์พีจีในชุดไฟนอลแฟนตาซี สำหรับเครื่องเกมเพลย์สเตชัน 2 สร้างสรรค์และวางจำหน่ายโดยค่ายสแควร์เอนิกซ์ และนับเป็นภาคที่ 12 ในซีรีส์ไฟนอลแฟนตาซี ออกวางจำหน่ายครั้งแรกเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2549 ที่ผ่านมา โดยทำยอดจำหน่ายไปแล้วขณะนี้มากกว่า 2 ล้านชุดในประเทศญี่ปุ่น[1] ซึ่งในประเทศไทยก็ได้ออกวางจำหน่ายไปแล้วเช่นกัน ส่วนวันวางจำหน่ายของเวอร์ชันภาษาอังกฤษในทวีปอเมริกาเหนือ อยู่ในช่วงเดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2549 โดยไฟนอลแฟนตาซี XII เป็นไฟนอลแฟนตาซี ภาคหลักภาคแรกที่เป็นแนวเล่นคนเดียว นับจากไฟนอลแฟนตาซี X ซึ่งออกวางจำหน่ายไปเมื่อปี พ.ศ. 2544 เรื่องราวบางส่วนในภาคนี้ได้ถูกนำเสนอไปแล้วในเกม ไฟนอลแฟนตาซี แทคติกส์ แอดวานซ์ สำหรับเครื่องเกมบอยแอดวานซ์ไฟนอลแฟนตาซี XII ได้เพิ่มเติมระบบการเล่นใหม่มากมายในซีรีส์นี้ ระบบการต่อสู้ไม่ได้เป็นการแบ่งเป็น 2 ฝ่ายอย่างเดิม และยังได้เพิ่มเติมระบบแกมบิท (Gambit) ที่ทำให้สามารถควบคุมตัวละครตัวอื่นได้อย่างอัตโนมัติ รวมไปถึงระบบสอบใบอนุญาต (License) ที่ทำให้ต้องตัดสินใจว่าความสามารถไหน หรืออุปกรณ์ใด ที่ตัวละครนั้นๆมีความต้องการในการใช้ก่อน[2][3] ไฟนอลแฟนตาซี XII ยังได้นำเอาระบบการเล่นในภาคก่อนมาผสมผสานด้วย อาทิเช่น มนต์อสูร โจโกโบะ และเรือเหาะ เกมนี้ได้รับการประเมินจากนักวิจารณ์ด้วยคะแนนที่สูงมาก และได้รางวัลเกมยอดเยี่ยมแห่งปี จากนิตยสารเกมหลายฉบับ และจะมีภาคต่อของภาคนี้ในชื่อ ไฟนอลแฟนตาซี XII รีเวแนนท์ วิงส์ (Final Fantasy XII: Revenant Wings) ซึ่งวางจำหน่ายในรูปแบบเกมสำหรับเครื่องนินเทนโด ดีเอส ในวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2550 ที่ประเทศญี่ปุ่น[4]